کار کژوال به مشاغل غیرتخصصی اطلاق می‌شود که معمولاً نیازی به مهارت‌های پیشرفته یا تحصیلات خاص ندارند. این نوع کارها با قرارداد کژوال (Casual Contract) متفاوت هستند. قرارداد کژوال می‌تواند شامل هر نوع کاری، حتی مشاغل تخصصی، باشد. اما وقتی از کار کژوال صحبت می‌کنیم، منظورمان مشاغل غیرتخصصی است که در ادامه انواع آن را توضیح می‌دهم. بعد از اسسمنت، برای اطلاعات بیشتر در مورد پیدا کردن کار کژوال در استرالیا می‌توانید منابع مرتبط را مطالعه کنید، زیرا آشنایی با این موضوع بسیار مهم است.
هدف از انجام کار کژوال
مهم‌ترین هدف از انجام کار کژوال، کاهش استرس مالی در روزهای ابتدایی مهاجرت (چه مهاجرت تحصیلی به استرالیا و چه کاری) به کشوری مثل استرالیا است. بسیاری از مهاجران، به‌ویژه با توجه به نرخ تبدیل ارز (مثل دلار به ریال)، نمی‌توانند برای مدت طولانی بدون درآمد از پس هزینه‌های زندگی برآیند. کار کژوال به شما کمک می‌کند تا در این دوره گذار، نیازهای مالی خود را تأمین کنید تا زمانی که بتوانید شغل تخصصی موردنظرتان را پیدا کنید.
نکته مهم: نباید به کار کژوال به‌عنوان شغلی دائمی یا پایین‌تر از شأن نگاه کرد. در استرالیا، برخلاف برخی فرهنگ‌ها، نگاه منفی به این نوع کارها وجود ندارد. همه مشاغل، از نظافت تا مهندسی، ارزش یکسانی دارند و درآمد برخی مشاغل کژوال حتی ممکن است از مشاغل تخصصی بیشتر باشد. مهم این است که ذهنیت خود را با محیط جدید هماهنگ کنید و آماده پذیرش چالش‌های جدید باشید.
ذهنیت مناسب برای کار کژوال
یکی از بزرگ‌ترین موانع مهاجران، به‌ویژه کسانی که در کشور مبدأ موقعیت‌های شغلی سطح بالا داشته‌اند، پذیرش ذهنی کار کژوال است. به‌عنوان مثال، برخی افراد با شنیدن پیشنهاد کارهایی مثل ظرف‌شویی در رستوران یا کار در کارخانه، احساس می‌کنند این کارها با شأن آن‌ها سازگار نیست. اما باید این را بپذیرید که مهاجرت تنها جابه‌جایی فیزیکی نیست؛ نیاز به تغییر ذهنیت نیز دارد.
برای موفقیت، باید با هر نوع کاری که به شما کمک می‌کند زندگی خود را پیش ببرید، راحت باشید. به یاد داشته باشید که این کارها موقت هستند و هدف اصلی شما، ساختن زندگی بهتر در محیط جدید است. تجربه شخصی من نشان داده که پس از سال‌ها زندگی در استرالیا، کار کژوال امری عادی و بدون تفاوت با سایر مشاغل است.
انواع مشاغل کژوال در استرالیا
مشاغل کژوال در استرالیا تنوع زیادی دارند. در ادامه، چند نوع رایج آن‌ها را معرفی می‌کنم:
- کار در رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها و فست‌فودها این کارها شامل فعالیت‌هایی مثل کمک‌آشپز، ظرف‌شویی یا ارائه خدمات به مشتریان (Customer Service) است. بسته به مهارت‌های شما، می‌توانید در بخش‌های مختلف این اماکن مشغول شوید.
- کار در سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های خرده‌فروشی مشاغلی مثل دستیار فروش (Retail Assistant) در مغازه‌ها و فروشگاه‌ها از گزینه‌های رایج هستند که نیازی به مهارت تخصصی ندارند.
- کار در کارخانه‌ها و خطوط تولید این نوع کارها شامل بسته‌بندی، کار در خط تولید یا سایر فعالیت‌های ساده در کارخانه‌هاست. این مشاغل برای خانم‌ها و آقایان مناسب هستند، اما توصیه می‌شود خانم‌ها به‌دنبال محیط‌های کاری تمیزتر مثل بسته‌بندی مواد غذایی یا نانوایی‌ها باشند تا فشار جسمانی کمتری متحمل شوند.
- خدمات مشتریان و مراکز تماس (Customer Service & Call Center) اگر مهارت‌های زبانی خوبی دارید، کار در مراکز تماس یا خدمات مشتریان آنلاین گزینه‌ای عالی است، به‌ویژه برای خانم‌ها. این مشاغل معمولاً از طریق تماس تلفنی یا چت انجام می‌شوند.
- رانندگی و تحویل غذا (Delivery & Rideshare) این دسته شامل کار با اپلیکیشن‌هایی مثل اوبر (Uber)، دیدی (DiDi) یا خدمات تحویل غذا (مثل Uber Eats و DoorDash) است. برای رانندگی با اوبر Nekare, برای تحویل غذا می‌توانید از دوچرخه یا اسکوتر استفاده کنید، اما برای رانندگی با اوبر، نیاز به گواهینامه استرالیایی و خودرویی با شرایط خاص (مثلاً کمتر از ۸ سال عمر) دارید. تحویل غذا گزینه‌ای ساده‌تر است و حتی بدون گواهینامه هم امکان‌پذیر است.
نکته درباره تحویل غذا: طبق تجربه برخی دوستان، کار با Uber Eats نسبت به سایر اپلیکیشن‌ها درآمد بهتری دارد و زمان تلف‌شده بین تحویل‌ها کمتر است. درآمد این کار بسته به ساعات کاری و مکان (مثل مرکز شهر یا حومه) بین ۲۰ تا ۳۵ دلار در ساعت است. در مرکز شهر، استفاده از دوچرخه یا اسکوتر به‌دلیل مشکلات پارکینگ توصیه می‌شود.
درآمد کار کژوال و کفایت آن برای زندگی
درآمد مشاغل کژوال به دو صورت پرداخت می‌شود:
- پرداخت نقدی (Cash-in-Hand): در این حالت، حقوق به‌صورت نقدی و بدون ثبت رسمی پرداخت می‌شود. این روش ممکن است درآمد کمتری داشته باشد (مثلاً ۱۰ تا ۲۵ دلار در ساعت) و مزایایی مثل بیمه یا مالیات را شامل نمی‌شود. همچنین در صورت بروز مشکل، امکان پیگیری قانونی محدود است.
- پرداخت رسمی با فیش حقوقی: در این روش، شما مالیات پرداخت می‌کنید و از مزایای قانونی مثل بیمه و ثبت سوابق کاری برخوردار می‌شوید. حداقل دستمزد قانونی در استرالیا (در سال ۲۰۲۳) ساعتی ۲۳.۲۳ دلار است، اما بسته به نوع کار و ایالت، درآمد کژوال می‌تواند بین ۲۳ تا ۳۵ دلار در ساعت باشد.
آیا این درآمد برای زندگی در استرالیا کافی است؟
- برای افراد مجرد: اگر در خانه‌های اشتراکی (Shared House) زندگی کنید و هزینه‌های اضافی نداشته باشید، با ۴۰ ساعت کار در هفته (۵ روز، ۸ ساعت در روز) می‌توانید هزینه‌های زندگی را تأمین کنید و حتی مقداری پس‌انداز داشته باشید.
- برای زوج‌ها بدون فرزند: اگر یکی از شما کار کند و درآمد در محدوده ۳۰ تا ۳۵ دلار در ساعت باشد، با زندگی در خانه اشتراکی یا مدیریت هزینه‌ها، می‌توانید بدون استرس مالی زندگی کنید. اما اگر هر دو نفر کار کنند (با درآمد ۲۵ تا ۳۰ دلار در ساعت)، زندگی راحت‌تری خواهید داشت و حتی می‌توانید پس‌انداز کنید.
- برای زوج‌ها با فرزند: در صورتی که هر دو نفر کار کژوال انجام دهند، درآمد این مشاغل می‌تواند هزینه‌های زندگی، از جمله هزینه‌های فرزندان، را پوشش دهد.
در ادامه، سه مبحث اصلی را پوشش می‌دهم: اول، رزومه‌نویسی و کاریابی و اینکه چطور برای کارهای کژوال جستجو کنید؛ چون خیلی‌ها با این موضوع مشکل دارند. دوم، مهارت‌هایی که بهتر است قبل از آمدن از ایران یاد بگیرید تا بتوانید سریع‌تر کار کژوال پیدا کنید. سوم، سطح زبانی که برای کارهای کژوال نیاز دارید.
قبل از شروع، یک نکته کوچک بگویم: انتظار نداشته باشید که کارهای کژوال را – چون نامش کژوال و غیرتخصصی است – روز اول بگیرید. این را در قسمت اول فراموش کردم بگویم، اما حالا می‌گویم. اگر این دو متن را کامل بخوانید، خیلی کمکتان می‌کند تا سریع‌تر بگیرید، اما معمولاً از کارهای تخصصی سریع‌تر پیدا می‌شود؛ چون تخصص آن‌چنانی نمی‌خواهد، تعدادشان بیشتر است و موقعیت‌های شغلی بیشتری دارد. با این حال، انتظار نداشته باشید که روز اول برسید، به چهار جا اپلای کنید و سریع کار بگیرید. ممکن است بین یک تا دو هفته، حداقل دو تا سه هفته، یا حتی تا سه ماه طول بکشد. واقعاً بچه‌هایی را دیده‌ام که می‌گویند شش ماه اینجا بودیم و نتوانستیم کار کژوال بگیریم، چون خیلی از نکاتی که در این دو متن گفتم را رعایت نمی‌کنند. نمونه‌ها را بهتون می‌گویم، اما در کل می‌خواهم بگویم اگر مسیر را درست بروید و تلاش کنید، ممکن است چند ماه طول بکشد، اما با همین نکات می‌توانید در عرض دو سه هفته خیلی راحت کار کژوال بگیرید. البته شانس و عوامل دیگر هم نقش دارند، اما تلاشتان را بکنید و انتظاراتتان را واقعی نگه دارید.
رزومه‌نویسی برای کارهای کژوال
حالا برویم سراغ بحث رزومه‌نویسی برای کارهای کژوال. من متنی در مورد رزومه‌نویسی دارم و در واقع دو متن رایگان دارم (به غیر از پکیج رزومه‌نویسی که هزینه دارد). یکی اشتباهات رزومه است که برای همه کارها – چه کژوال چه تخصصی – مناسب است. فرمت رزومه‌ای که در آن توضیح دادم، برای همه چیز خوب است. در متن دوم، فرمت رزومه تخصصی را گفتم، اما برای کارهای کژوال، همان فرمت کلی مناسب است. اینجا خلاصه‌تر می‌گویم.
رزومه کژوال بهتر است فقط یک صفحه باشد. از بالا با نام شروع کنید: نام، مشخصات (ایمیل، آدرس، شماره تلفن). قسمت دوم، سامری (خلاصه) در حد دو سه خط: فقط بگویید چه بلدید. بعد، قسمت مهارت‌ها (اسکیلز): حدود هشت تا ده بولت‌پوینت بنویسید. در نهایت، سابقه کار (Responsibilities): یک سابقه کار تعریف‌شده بنویسید، مثلاً بگویید در فلان شرکت فلان کار را می‌کردم. مسئولیت‌ها را حدود پنج تا هشت بولت‌پوینت بنویسید تا کل رزومه یک صفحه شود. فونت را ۱۱ بگذارید؛ به نظرم اوکی است.
حالا می‌پرسید: ما که در ایران کار کژوال نکردیم، من مهندسم و کار تخصصی کردم. درست است، همه این شرایط را داریم. پس چاره‌ای ندارید جز اینکه یک سابقه کار ساختگی بسازید؛ چاره‌ای نیست، چون واقعاً این کارها تخصصی نمی‌خواهند. بهتون گفتم انواعشان را در قسمت اول. بنابراین، یک سابقه کار معمولی با یک تا سه سال تجربه بنویسید. مثلاً بگویید در فلان رستوران به عنوان کاستمر سرویس با سه سال سابقه کار می‌کردم و این کارها را انجام دادم.
مسئولیت‌ها و مهارت‌ها را از کجا دربیاوریم؟ در جستجوهایتان، از آگهی‌های کاری استفاده کنید. در گوگل سرچ کنید: “سمپل رزومه برای کژوال ورکر” یا “سمپل رزومه برای [عنوان کاری]”. مثلاً پروداکشن ورکر (که در ادامه می‌گویم چیست). سمپل‌های انواع کارهای کژوال را می‌آورد. از آگهی‌ها ایده بگیرید یا دقیقاً از آن‌ها کپی کنید. یا در آگهی‌های کاری که در ادامه می‌گویم، سرچ کنید و مطالب را از آگهی‌ها بردارید و در رزومه‌تان استفاده کنید. این می‌شود نحوه ساخت رزومه؛ خیلی سریع می‌توانید انجام دهید.
یک نکته: اگر برای چند نوع کار کژوال اپلای می‌کنید (انواع را در قسمت اول گفتم: رستوران‌ها، کافه‌شاپ‌ها، ریتیل استورها، کارخانه‌ها)، نباید فقط یک رزومه داشته باشید و همه جا بدهید. مثلاً اگر برای کارخانه فود پکیجینگ اپلای می‌کنید و بنویسید در رستوران کار می‌کردید، به دردشان نمی‌خورد و کسی زنگ نمی‌زند. این یکی از دلایل است که بعضی‌ها می‌گویند شش ماه دنبال کار کژوال گشتیم و پیدا نکردیم. باید چندین رزومه در موضوعات مختلف تهیه کنید. مثلاً برای کاستمر سرویس، ریتیل شاپ و فروشگاه‌ها، یک رزومه جدا. برای کارخانه‌ها (فود پکیجینگ یا متال ورک)، رزومه‌ای بسازید که بگویید در خط تولید کار می‌کردم (مهم نیست پلاستیک، اینجکشن، متال یا چوب؛ هر خط تولیدی). اگر می‌خواهید در فود بروید، بگویید در کارخانه فود (بسته‌بندی یا تولید) کار می‌کردم. این‌ها تأثیر زیادی در گرفتن کار دارد.
کاریابی برای کارهای کژوال
حالا سراغ کاریابی. این فوق‌العاده مهم است: recruiterها یا کسانی که کاریابی می‌کنند، خیلی کمکتان می‌کنند. چون موقعیت برای این کارها زیاد است و خیلی از کارخانه‌ها – به خصوص خط تولید – از طریق recruiterها نیرو می‌گیرند. recruiterهای بزرگ مثل Trojan و Randstad در کل استرالیا شعبه دارند. اگر آگهی‌شان را دیدید، از طریق آن‌ها اقدام کنید، باهاشان دوست شوید، پیام بدهید و اپلای کنید. اگر رزومه خواستند، بدهید. اگر رفرنس خواستند، دوستانتان را معرفی کنید (اگر اینجا هستند). اگر از ایران، بگویید نمی‌توانند تلفنی صحبت کنند و از طریق ایمیل جواب دهند. با دوستتان هماهنگ کنید تا رفرنس شود. خلاصه، این قضیه را جمع کنید. recruiterها خیلی راحت کار پیدا می‌کنند.
نحوه اپلای دو حالت دارد: حضوری یا آنلاین. پیشنهادم این است هر دو را انجام دهید.
اپلای آنلاین
خیلی راحت: بروید در وب‌سایت‌های کاریابی مثل Seek، Indeed، Jora، CareerOne. این‌ها مهم‌ترین‌ها هستند. از این‌ها شروع کنید. چه سرچ کنید؟ به عنوان عمومی‌ترین کلمه، فقط “کژوال” بنویسید و ببینید چقدر کار در منطقه‌تان می‌آورد. از آگهی‌ها ایده بگیرید و عنوان‌هایشان را سرچ کنید. مثلاً اگر می‌دانید در چه حوزه‌ای می‌خواهید (خط تولید یا فود پکیجینگ)، به جای کژوال بنویسید: Production Worker، Process Worker یا Food Packaging. اگر “فود” و “کژوال” را کنار هم بگذارید، کلی چیز می‌آید. این‌ها عنوان‌های خوبی برای شروع هستند. برای ریتیل شاپ و فروشگاه‌ها: Customer Service، Retail Assistant یا Sales Assistant.
نکته مهم: عنوان پوزیشن شغلی در رزومه‌تان دقیقاً با عنوان آگهی یکی باشد (این برای کارهای تخصصی هم مهم است). در مورد Seek: موقع ثبت‌نام، پروفایل بسازید و رزومه آپلود کنید (کاور لتر برای کژوال لازم نیست، مگر آگهی بگوید). برای کارهای تخصصی لازم است. یک رزومه کلی آپلود کنید. در تنظیمات، گزینه Hide Profile را تیک بزنید تا رزومه‌تان عمومی نباشد؛ چون برای کارهای مختلف اپلای می‌کنید و تناقض ایجاد نشود.
اپلای حضوری
رزومه‌تان را پرینت کنید (۵۰ تا ۱۰۰ تا). در Officeworks، Kmart یا کتابخانه‌ها پرینت بگیرید (ارزان است؛ متنی دارم در مورد تهیه چیزها). ۱۰۰ تا پرینت کنید و جاهایی که می‌خواهید را مشخص کنید. مثلاً برای کارخانه‌ها و خط تولید، در گوگل مپ سرچ کنید “مناطق صنعتی” در منطقه‌تان. (من متنی در مورد مناطق خوب و بد آدلاید دارم؛ مناطق صنعتی را گفتم. اگر در شهرهای دیگر هستید، خودتان سرچ کنید.) وقتی وارد منطقه صنعتی می‌شوید، کارخانه‌های زیادی می‌بینید.
رزومه را با خود ببرید. همیشه reception یا دفتر دارند. به ادمین یا receptionist بگویید: “اسم من این است، دنبال کار می‌گردم. پوزیشن Production Worker یا Process Worker دارید؟” در ۹۹ درصد موارد می‌گویند نه. بگویید: “اگر اشکال ندارد، رزومه بگذارم؟” و حتماً بگذارید.
باور کنید، من و همسرم چهار ماه کار پیدا نمی‌کردیم. اوایل که آمدیم، کسی این اطلاعات را نداد. اینترنت، تلگرام و یوتیوب نبود. خودمان به این نتیجه رسیدیم: رزومه را پرینت کنیم و حضوری بدهیم. ۱۵۰ تا رزومه پرینت کردیم، لیست کارخانه‌ها را از گوگل و Yellow Pages درست کردیم (یک دو روز وقت برد). با ماشین می‌رفتم به منطقه صنعتی و به هر کارخانه رزومه می‌دادم. اول خجالت می‌کشیدم، اما بعد دیدم عادی است و برخوردشان خوب بود. ۹۹ درصد می‌گفتند کار ندارند، اما رزومه را می‌گرفتند. بعد از سه چهار روز (روزی ۲۰ تا ۳۰ رزومه، ۸-۱۰ ساعت)، یکی زنگ زد: “رزومه‌ات را دادیم، از دوشنبه بیا شروع کن.” حتی اینترویو نخواست؛ فقط بیا کار را شروع کن.
بسیاری از کارخانه‌ها – به خصوص برای کارهای ساده – همیشه نیرو می‌خواهند؛ چون مردم طولانی نمی‌مانند و کژوال می‌گیرند. گاهی منتظرند تبلیغ دهند، اما وقتی حضوری می‌ری، سریع زنگ می‌زنند. این روش عالی است، به خصوص برای کارهای صنعتی. پیشنهادم این است برای کارهای کژوال، سراغ این‌ها بروید تا با محیط صنعتی آشنا شوید.
مهارت‌های پیشنهادی قبل از مهاجرت
بعد از آشنایی با بهترین راه مهاجرت به استرالیا موضوع بعدی، سؤال خیلی‌تان: آیا مهارتی هست که قبل از آمدن یاد بگیریم تا کار کژوال سریع‌تر بگیریم؟ تا جایی که من می‌دانم، چیز خاصی پیشنهاد نمی‌کنم؛ چون باید حساب کنید چقدر زمان، انرژی و هزینه بگذارید. هدف کار کژوال بلندمدت نیست و تخصصی هم نمی‌خواهد. ارزش ندارد هزینه و وقت زیاد بگذارید.
اما اگر گزینه‌ای دارید، مثلاً دوستی کافه‌شاپ دارد، کار با دستگاه‌های کافه و انواع قهوه را یاد بگیرید (باریستا). اینجا مدرک یک‌روزه باریستا بگیرید؛ کمک می‌کند. یا اگر به آشپزی علاقه دارید، چند روز در محیط آشپزخانه کار کنید تا آشنا شوید.
برای آقایان، کار با فورک‌لیفت (ماشین‌های سنگین کارخانه‌ها) خیلی کاربرد دارد. اگر تجربه‌ای دارید یا می‌خواهید در محیط کارخانه کار کنید (متال، ماشینست)، فورک‌لیفت کمک می‌کند – حتی برای کارهای تخصصی. در ایران اگر امکانش هست، دوره ببینید و یاد بگیرید رانندگی کنید. اما در استرالیا، لایسنس محلی بگیرید (کلاس تئوری و عملی، یکی دو روزه، هزینه ۴۵۰-۶۰۰ دلار بسته به ایالت). اگر در ایران بگیرید، حداقل ایده دارید، اما لایسنس استرالیا لازم است. بعد می‌توانید برای ویلر یا کارهای کارخانه اپلای کنید؛ گزینه‌های زیادی باز می‌شود.
اگر کسی بگوید دوره آرایشگری ببینم، نظرم این است: کارهایی مثل آرایشگری نیاز به تجربه زیاد دارد. نمی‌توانید با مدرک بگویید تجربه دارم؛ مردم مو را ناقص نکنید! من خودم اشتباه کردم: قبل آمدن، دوره سه‌ماهه جوشکاری و حسابداری مقدماتی دیدم (حسابداری را در متن جدا گفتم؛ اگر می‌خواهید بوک‌کیپر شوید، بخوانید). جوشکاری هم نصف تئوری بود، نصف عملی کم (هر جلسه یک ساعت جوش). تجربه لازم دارد؛ با دوره سه‌ماهه نمی‌شود ادعا کنید. اینجا برای جوشکاری، تست می‌گیرند (لوله، آهن سوراخ‌دار). من ۱۵ مصاحبه گرفتم اما رد شدم. اگر حرفه‌ای باشید، کار خوب می‌گیرید، اما بدون تجربه، وقت تلف نکنید.
سطح زبان مورد نیاز
آخرین نکته: چه سطح زبانی برای اپلای کارهای کژوال نیاز دارید؟ بعضی‌ها فکر می‌کنند چون کژوال است، زبان خفن لازم نیست (مثل آیلتس ۷-۸)، اما نه. نسبت به کارهای تخصصی پایین‌تر است، اما بستگی به نوع کار دارد. مثلاً در آشپزخانه رستوران ایرانی، زبان نمی‌خواهید. در رستوران خارجی، حداقل communication (آیلتس ۵ یا ۶). برای اطلاعات بیشتر حتما مقاله PTE چیست رو مطالعه نمایید.
برای کاستمر سرویس، ریتیل شاپ و مغازه‌ها، سطحی که بتوانید ارتباط برقرار کنید. زبان را جدی بگیرید؛ چه برای تخصصی چه کژوال. با سطح کمی پایین‌تر شروع کنید و اینجا پیشرفت کنید. در گروه تلگرام ما (لینک در توضیحات)، سرچ کنید #پادکست؛ به لیست پادکست‌ها، ویدیوها و منابع یادگیری زبان (به خصوص لهجه استرالیایی) می‌رسید. عضو شوید و دنبال کنید.
اگر متن جالب بود، حتماً لایک کنید؛ درست کردنش وقت و انرژی می‌برد، اما لایک شما یک ثانیه است. در کامنت‌ها نظرتان را بگویید، سؤال بپرسید (اینجا یا گروه تلگرام) و با دوستانتان به اشتراک بگذارید. این بزرگ‌ترین کمک شماست. دم همتان گرم. به زودی می‌بینمتان. خدانگهدار.